مقایسه بهترین آلیاژهای فولاد برای چاقوسازی – بیش از 20 آلیاژ فولاد چاقو

همه ما در آشپزخانه‌ها به دنبال یک چاقوی تیز و باکیفیت هستیم؛ اما معمولاً توجه چندانی به جنس یا متریالی که چاقو از آن ساخته شده نمی‌کنیم. اما در مقابل صنعتگران و سازندگان، برای انتخاب فولاد چاقوسازی دقت و وسواس زیادی به خرج می‌دهند. ازآنجایی‌که فولادهای مورداستفاده برای تولید چاقو با آلیاژهای متنوعی ساخته می‌شوند شاید شناخت تعدادی از پرکاربردترین آنها خالی‌ازلطف نباشد. ما در ادامه این مطلب برای شما بیش از 20 آلیاژ فولاد که از رایج‌ترین فولادهای مناسب جهت ساخت چاقو هستند را معرفی خواهیم کرد.

فولادهای کربنی غیر استنلس استیل (غیر ضدزنگ)

اولین گروه آلیاژهایی که می‌خواهیم به شما معرفی کنیم گروهی از فولادهای کربنی هستند که در خانواده فولادهای ضدزنگ یا استنلس استیل به حساب نمی‌آیند. این آلیاژها شاید از استیل استنلس ضعیف‌تر باشند؛ اما وقتی که برای ساخت چاقو می‌خواهیم آنها را به کار ببریم، قضیه فرق می‌کند. در حقیقت در میان انواع فلزات برای ساخت چاقو، نمی‌توان از کنار فولاد کربنی به‌سادگی گذشت؛ چراکه اگر به شکل مناسبی تحت عملیات حرارتی قرار گیرند به آلیاژی دست پیدا کنیم که در نهایت یک‌تیغه فوق‌العاده قدرتمند به ما ارائه می‌دهد! اگرچه این نوع تیغه‌ها بیشتر برای استفاده در فضای باز هستند و برای چاقوهای آشپزخانه یا کارد و چنگال توصیه نمی‌شوند. در ادامه چند آلیاژ رایج غیر استنلس استیل را به شما معرفی می‌کنیم.

فولاد برای ساخت چاقو

فولاد چاقوی ضدزنگ D2

یکی از فولادهای رایج در صنعت چاقوسازی D2 نام دارد که شهرت آن به‌خاطر وجود درصد نسبتاً بالایی از عنصر کروم (حدود 12 درصد) است و در هوا سخت می‌شود. این آلیاژ البته در دسته نیم ضدزنگ‌ها قرار می‌گیرد و تا رسیدن به حد اعلای استنلس فاصله دارد. با استفاده از این متریال به‌عنوان فولاد چاقوسازی شما محصولاتی خواهید داشت که در مقابل زنگ‌زدگی مقاومت خوبی دارند و همچنین به‌سادگی نیز دچار استهلاک و ساییدگی نخواهند شد. این فولاد از فولادهای دیگر مانند ATS-34 سخت‌تر و محکم‌تر است.

فولاد چاقوی  A2

زمانی که به دنبال فلزات و آلیاژهای ویژه برای ساخت چاقو می‌گردید حتماً با نام فولاد A2 برخورد خواهید کرد. این آلیاژ که از خانواده فولاد ابزار سخت شده با هوا است، از آلیاژ D2 سختی بالاتری داشته؛ اما نمی‌تواند به‌خوبی آن در برابر ساییدگی استقامت داشته باشد. به همین دلیل آن را بهترین فلز برای ساختن چاقو با کاربری‌های غیرمداوم مثلاً کاربرد جنگی می‌شناسند. برای بهبود و حفظ لبه تیغه با این گرید، می‌توان به صورت برودتی (در سرما) آن را تیز کرد.

فولاد چاقوی W-2

یکی دیگر از فولادهای بسیار معروف در صنعت ساخت چاقو که ترکیبات منحصربه‌فردی هم دارد، W-2 است که برای ساخت آن 0.2 درصد وانادیوم به کار می‌برند. در مقایسه با W-1 که آلیاژی عالیست، وجود وانادیوم در این آلیاژ کمک می‌کند که تیغه چاقو بسیار قدرتمند شده و در برابر ساییدگی هم مقاوم‌تر شود.

فولاد چاقوسازی 1095

فولادهای سری 10

در میان آلیاژهای متنوع جهت انتخاب برای فولاد چاقوسازی، نام آلیاژهای سری 10 بسیار درخشان بوده و این متریال‌ها نیز از مواد اولیه بسیار پرکاربرد در این زمینه به شمار می‌آیند. این فولادها با گریدهایی از جمله 1050، 1060، 1070، 1084، 1095 و چند آلیاژ دیگر شناسایی می‌شوند. معمولاً هرچه عدد کوچک‌تر باشد، درصد کربن موجود در آن نیز کمتر است و این موضوع سبب پایین آمدن استحکام و بالارفتن چقرمگی می‌شود. فولاد 1095 معمولاً برای چاقوی میوه‌خوری و غذاخوری به کار می‌رود و به‌سادگی تیز می‌شود. این فولاد که حاوی 0.95 درصد کربن و 0.4 درصد منگنز است، نسبتاً سخت است و آسان تیز می‌شود، مقرون به صرفه است و به تیغه‌ای برتر از اکثر فولادهای زنگ نزن می‌رسد. با این حال، تا حدودی مستعد زنگ زدگی است.

فولاد چاقوی  O1

اگر بخواهیم به سراغ معرفی بهترین فلز برای ساخت چاقو برویم باید O1 را معرفی کنیم. این آلیاژ برای ساخت و پرداخت تیغه بهترین گزینه است و در میان چاقوسازان سنتی نیز محبوبیت زیادی دارد. البته باید بدانید که O2 نیز یکی دیگر از فولادهای پرکن است و مشابه O1  بوده؛ اما این آلیاژها ضدزنگ به حساب نمی‌آیند و باید آن‌ها را در فواصل زمانی معین چرب یا به عبارتی روغن‌کاری کنید. فولادهای درجه یک مثل O1 و فولاد 1095 اگر به روش اصولی عملیات حرارتی شوند، می‌توانند با فولادهای ضدزنگ یا استنلس استیل گران‌ قیمت رقابت کنند.

آلیاژ چاقو ضدزنگ و مقاوم به خوردگی

فولاد چاقوی Carbon V®

یکی دیگر از فولادهای مهم در عرصه چاقوسازی که معمولاً کارخانه‌های زیادی آن را برای محصولاتشان انتخاب می‌کنند، فولاد Carbon V نام دارد. این آلیاژ  فولاد سرد و از نظر استحکام و سختی چیزی میان فولاد چاقوسازی گرید 1095 و O1 است. معمولاً متخصصان آن را با فولاد B-50100 مشابه می‌دانند. از این فولاد برای مصارف چاقو و چنگال سازی استفاده می‌شود؛ اما باید بدانید که به دلیل ساختار مستحکم آن معمولاً تیزکردنش دشوار است.

فولاد  B-50100

همان‌طور که در بخش قبل هم اشاره کردیم این متریال نیز از جهات بسیاری با فولاد Carbon V مشابه است. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این آلیاژ باید به وجود عناصری مانند کروم و وانادیوم در ترکیباتش اشاره کنیم. این آلیاژ تیغه‌های فوق‌العاده‌ای می‌سازد و در نگهداری هم بسیار خوب عمل خواهد کرد.

فولاد چاقو آلیاژ 5160

نوع دیگری از فولاد که می‌خواهیم معرفی کنیم، فولاد 5160 است که در دسته فولادهای کربن متوسط و کم‌آلیاژ قرار می‌گیرد. این آلیاژ نیز استحکام خوبی داشته و سخت است. در روش تهیه آن به فولاد معمولی کروم اضافه می‌کنند تا سختی پذیری آن را افزایش دهند. شما در زمان خرید فولاد چاقوسازی باید توجه داشته باشید که معمولاً از این آلیاژ برای ساخت تبر و تیشه استفاده می‌شود.

فولاد چاقوی متالورژی پودر (CPM) 10V

این نوع فولاد در ترکیبات خود وانادیوم بالایی داشته و در برابر سائیدگی عملکرد بسیار خوبی از خود نشان می‌دهد. از طرف دیگر چقرمگی چاقوهای ساخته شده با چنین فولادی نیز بالا خواهد بود. بدیهی است که هزینه تولید و ساخت این فولاد چاقوسازی نسبتاً بالا است.

چاقو با قابلیت ضد سایش و مقاوم به خوردگی

فولادهای ضدزنگ یا استنلس استیل

گروه دیگری از فولادهای چاقوسازی که قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم فولادهای ضدزنگ یا همان استنلس استیل است که همه مصرف‌کنندگان چاقوهای آشپزخانه با آن آشنا هستند. این آلیاژها از ترکیب کربن و آهن با مقدار حداقل 11 تا 13 درصد وزنی کروم ساخته می‌شوند و می‌تواند به‌خوبی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاومت کند. علت این مقاومت نیز ایجاد یک‌لایه اکسید غیرفعال کروم روی سطح خارجی استیل است. این فولادها در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی‌های شیمیایی به‌خوبی مقاومت می‌کند. اگر بخواهیم از میان بهترین آلیاژها برای ساخت انواع چاقو بهترین را برگزینیم قطعاً همین نوع فولادها مد نظر است. بیشتر چاقوهای آشپزخانه از فولادهای ضدزنگ مارتنزیتی ساخته می‌شوند.

فولاد ضدزنگ 420

نوع رایجی از فولادهای ضدزنگ برای ساخت تیغه چاقو، فولاد 420 یا 420J است. این فولاد می‌تواند در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاومت کند؛ اما از طرف دیگر سختی پایینی داشته و در میان فولادها، به فولاد نرم معروف است و به‌سرعت ساییده می‌شود. البته با تغییراتی در فرایندهای ساخت، می‌توان آن را به شکل سخت درآورد؛ اما بااین‌وجود، لبه آن به‌سرعت کند خواهد شد.

فولاد ضد زنگ 440

فولاد ضدزنگ یا استیل 440A و گریدهای مشابه شامل 425M، 420HC و A6

از دیگر گریدهای مورداستفاده به‌عنوان فولاد چاقوسازی، این آلیاژها هستند که در انواع مختلفی ساخته می‌شود. این آلیاژ نیز زیرمجموعه فولادهای ضدزنگ بوده و نسبت به مدل 420 می‌تواند تا میزان بیشتری سخت شوند. گرید 440A همچنین مقاومت مطلوبی هم در برابر سائیدن شدن داشته و زنگ نمی‌زند و از طرف دیگر به‌خاطر اینکه راحت می‌توان آن را تیز کرد برای چاقوی آشپزخانه بسیار استفاده می‌شود.

 

فولاد ضدزنگ 440C

معمولاً در زمان خرید یا فروش ورق چاقو به این نوع آلیاژ توجه ویژه‌ای می‌شود؛ چراکه در ترکیب آن کربن و کروم بالاتری وجود دارد. همچنین باید بدانید که چاقوهای ساخته شده با این نوع آلیاژ به‌خوبی تیز می‌شوند و معمولاً خیلی دیرتر کند می‌شوند و تا مدت‌ها تیزی خود را نگه می‌دارند.

چاقو با فولاد مستحکم

فولاد چاقو 145CM یا ATS-34

آلیاژ استنلس استیل 145CM در یک شرکت آمریکایی توسعه پیدا کرده و به طور گسترده برای ساخت چاقو استفاده می شود. گرید 145CM فولادی ضد زنگ با عملکرد بالا است که کربن نسبتا زیادی دارد و شامل عنصر مولیبدن نیز می‍باشد. به طور کلی، این گرید یک تیغه بسیار تیز، سخت و بادوام ارائه می‌دهد، اگرچه به اندازه گریدهای 400 در برابر زنگ زدگی مقاوم نیست.

فولاد چاقو VG-10

فولاد ضدزنگ VG-10 که اصولاً یک آلیاژ برخاسته از کشور ژاپی است، بسیار شبیه به گریدهای ATS-34 و 145CM  اما با محتوای وانادیوم بالاتر است. این فولاد از نظر خصوصیات نیز بسیار مشابه دو نمونه اشاره شده است اما مقاومت در برابر خوردگی و چقرمگی بیشتری دارد. وانادیوم اضافی همچنین به این آلیاژ اجازه می‌دهد تا یک تیغه عالی را در اختیار قرار دهد.

فولاد چاقو S30V

فولاد S30V یک فولاد ضد زنگ با محتوای کروم بالا (14 درصد) که حاوی مولیبدن و وانادیم نیز می‌باشد. با این فولاد چاقوهای بسیار اعلا و با کیفیت ساخته می‌شوند. خصوصیات این آلیاژ چقرمگی، مقاومت در برابر خوردگی و توانایی نگه داشتن تیغه را افزایش می‌دهد. با این حال، میزان سختی بالاتر، تیز کردن این فولاد را نیز دشوار می‌کند.

دوام بالای تیغه فولاد ضد زنگ

فولاد S60V (CPM T440V) / S90V (CPM T420V)

محتوای بالای وانادیوم به این دو گرید فولاد ضدزنگ اجازه می‌دهد تا در دوام تیغه فوق العاده باشند. با توجه به اینکه گریدهای S60V و S90V با فرآیند متالورژی پودر تولید می‌شوند، امکان وجود عناصر آلیاژی بیشتری را نسبت به سایر گریدها فراهم می‌کنند که منجر به مقاومت در برابر سایش و چقرمگی بیشتر می‌شود. S90V دارای کروم کمتر و دو برابر وانادیوم مشابه خود است که به آن امکان می‌دهد در برابر سایش مقاوم تر و سخت تر باشد.

فولاد چاقو 12C27

فولاد ضدزنگ 12C27 ساخت کشور سوئد و از خانواده فولادهایSandvik  است و از آلیاژی شبیه به 440A تولید شده است. این گرید از فولاد تعادلی بین دوام تیغه، مقاومت در برابر خوردگی و توانایی تیز شدن ایجاد می‌کند. گزارش شده است که با عملیات حرارتی مناسب نیز بسیار خوب عمل می‌کند.

فولادهای AUS-6 / AUS-8 / AUS-10  یا 6A /8A /10A

این گریدهای فولاد ضد زنگ ژاپنی با 440A (AUS-6)، 440B (AUS-8) و 440C (AUS-10) قابل مقایسه هستند. AUS-6 نرم تر اما مستحکم‌تر از ATS-34 است. تیغه خوبی دارد و تیز کردن مجدد آن نسبتاً آسان است. AUS-8 سخت‌تر است، اما هنوز به راحتی تیز می‌شود و تیغه خوبی دارد. AUS-10 دارای محتوای کربن مشابه با گرید 440C است، اما کروم کمتری دارد که منجر به مقاومت کمتری در برابر زنگ زدگی می شود. با این حال، برخلاف گریدهای 440، هر سه گرید AUS دارای آلیاژ وانادیوم برای افزایش مقاومت در برابر سایش و دوام تیغه هستند.

فولاد چاقو ATS-34

ATS-34 یک فولاد ضد زنگ با کیفیت بالا که در دهه 1990 رایج شد، یک نوع استنلس استیل با کربن بالا و کروم است که حاوی مولیبدن برای افزایش سختی است. این گرید از ضد زنگ تیغه خوبی دارد اما به دلیل سختی بالا، تیز کردن آن دشوار است. ATS-34 مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد، اگرچه به اندازه فولاد چاقوی سری 400 نیست.

فولاد چاقو BG-42

این یک آلیاژ ضد زنگ با کیفیت است که برای یاتاقان سازی نیز استفاده می‌شود و با محتوای کربن بالا ساخته شده است. حاوی منگنز، مولیبدن و وانادیم برای بهبود سختی، چقرمگی و دوام تیغه است.

فولاد دمشق یا Damascus Steel

فولاد چاقو دمشقی

فولاد دمشق یا Damascus Steel حاصل  فرآیندی سنتی و قدیمی است که در آن دو گرید فولادی مختلف با یکدیگر فورج (چکش‌کاری) و نوعی جوش داده می‌شوند و با اسید حکاکی یا اچ شده (acid-etched) تا فولادی با الگوهای منحصر به فرد و چشم‌نواز ایجاد شود. در حالی که فولاد دمشقی اغلب با اهمیت به جذابیت فوقالعاده آنها ساخته می‌شوند، چاقوهایی قوی، کاربردی و بادوام هستند که می‌توانند از انتخاب مناسب فولاد و آهنگری دقیق حاصل شوند. گریدهای رایج مورد استفاده در تولید فولاد دمشقی شامل 15N20 (L-6)، O1، ASTM 203E، 1095، 1084، 5160، W-2 و 52100 است.

کلام آخر

ما در این مطلب برای شما تعدادی از پرکاربردترین و مهم‌ترین استیل‌ها و آلیاژهایی که برای چاقوسازی به کار می‌روند را معرفی کردیم. دانستیم که این آلیاژها هرکدام با عناصر آلیاژی که دارند چه خصوصیتی به دست می‌دهند. سپس با خواص و ویژگی‌های مختلفی روانه بازار شده تا مجموعه‌های تولیدی بهترین چاقوهای آشپزخانه را تولید کنند.

آلیاژهای مخصوص چاقو باید ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی داشته باشند تا بتوان آنها را به‌سهولت به کاربرد. برای نمونه این فولادها باید در برابر زنگ‌زدن و خوردگی مقاوم باشند همچنین به‌سادگی در تماس با مواد غذایی اسیدی لکه نشده، تیغه آنها مقاوم باشد و سختی قابل‌قبولی هم داشته باشند تا در دراز مدت عمالکرد خود را حفظ کنند. ما در مقاله تمامی این ویژگی‌ها را با ذکر آلیاژ فولاد چاقوسازی مخصوص برای شما بیان کردیم. امید که این مطلب برایتان مفید باشد و شما را با خصوصیات انواع فولادهای چاقوسازی بیشتر آشنا کرده باشد.