فهرست استانداردهای استنلس استیل

استانداردهای استیل چکیده اطلاعاتی فنی هستند که حاصل ده‌ها سال توسعه مهندسی در زمینه فولادها در کشورهای توسعه‌یافته صنعتی می‌باشند. این استانداردها را با توجه به طبقه‌بندی آن‌ها می‌توان مورد استفاده قرار داد. در استانداردهای استیل، طبقه بندی‌ها بر اساس معیارهای مختلفی انجام می‌شود. برای مثال استانداردهای ورق استیل، لوله استیل، اتصالات استیل با یکدیگر متفاوت هستند. به غیر از گریدهای استیل، برای انواع فولادها، آلیاژهای آهنی و غیر آهنی نیز استانداردهایی موجود است که در صورت نیاز می‌توان به آن‌ها نیز مراجعه کرد.

معمولا برای دسترسی ساده‌تر فهرست‌هایی از استانداردها معرفی می‌کنند تا طبق آنها شماره استاندارد مورد نیاز را یافته و به آن مراجعه کرد. در این مطلب سعی شده تا استانداردهای رایج و مرتبط با استنلس استیل یا فولادهای ضد زنگ را گردآوری کنیم تا مرجعی باشد برای صنعتگران این حوزه تا بیشتر با این مقوله آشنا شوند. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با عناوین و دامنه کاربرد استانداردهای استیل تا انتهای این مطلب از بلاگ استیل رخ همراه ما باشید.

استانداردهای رایج استیل

می‌توان گفت سازمان‌های جهانی و ملی برای همه موارد مورد نیاز در صنعت، استانداردهای خاصی را تعریف کردند. صنعتگران کشورهای مختلف برای طراحی و اجرای پروژه‌های صنعتی طبق الزامات ملی و منطقه‌ای و همچنین با توجه به بازار هدف محصولات، طبق گروهی از استانداردهای خاص عمل می‌کنند. در ایران به ویژه در صنایع فولاد از دیرباز استانداردهای امریکایی و اروپایی (آلمان) بین صنعتگران رواج داشته است. متناسب با همین مسئله در فهرست‌های زیر رایج‌ترین استانداردهای فنی استنلس استیل برپایه استانداردهای ASTM (انجمن آمریکایی برای آزمون و مواد) که در ایران نیز رایج است عنوان شده است.

استانداردهای لوله‌های ضد زنگ

استانداردهای استیل	دامنه کاربردی
A213	لوله‌های (تیوب) بدون درز فولاد فریتی و آستنیتی برای بویلرها، سوپرهیترها و مبدلهای حرارتی
A249	لوله‌های (تیوب) درزدار فولاد آستنیتی برای بویلرها، سوپرهیترها، کندانسورها و مبدلهای حرارتی
A268	استاندارد لوله‌های (تیوب) فولاد ضد زنگ فریتی و مارتنزیتی بدون درز و درزدار برای کاربری‌های عمومی
A269	استاندارد لوله‌های (تیوب) استنلس استیل آستنیتی بدون درز و درزدار برای کاربری‌های عمومی
A270	لوله (تیوب) بهداشتی فولاد ضد زنگ آستنیتی بدون درز و درزدار
A312	لوله‌های (پایپ) استنلس استیل آستنیتی بدون درز و درزدار و کارسرد شده
A554	لوله‌های (تیوب) استنلس استیل درزدار برای کاربری‌های مکانیکی (شامل لوله‌های دکوراتیو)
A668	لوله‌های (تیوب) فولاد ضد زنگ درزدار برای کاربری‌های آب گرم کن و بخاری
A731	لوله‌های (پایپ) استنلس استیل درزدار و بدون درز فریتی
A778	لوله‌های (تیوب) فولاد ضد زنگ آستنیتی درز دار آنیل نشده
A789	لوله‌های (تیوب) استنلس استیل درز دار و بدون درز فریتی و آستنیتی (داپلکس) برای کاربری‌های عمومی
A790	لوله (پایپ) استنلس استیل فریتی و آستنیتی (داپلکس) درز دار و بدون درز
A928	لوله (پایپ) استیل فریتی/ آستنیتی (داپلکس) درزدار به روش جوش الکتریکی با فیلر متال
A999	الزامات عمومی از قبیل تلرانس ابعادی برای لوله‌های (پایپ) فولاد ضد زنگ و آلیاژی
A1016	الزامات عمومی برای استنلس استیل فریتی، آستنیتی و لوله‌های (تیوب) فولادی ضد زنگ

 

استانداردهای ابعادی لوله‌های (پایپ) فولادی و استنلس استیل

لوله‌های (پایپ) فولادی و استیل که برای انتقال سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نظر ابعادی و بر اساس رده‌های مختلف تحمل فشار و دما طبق دو استاندارد مهم ASME معرفی می‌شوند.

ASME B36.10	مشخصات ابعادی لوله‌های (پایپ) فولادی درزدار و بدون درز، از 1/8 تا 80 اینچ و رده‌های 10, 20, 30, STD, 40, 60,XS, 80, 100,120,140,160,XXS
ASME B36.19	مشخصات ابعادی لوله‌های (پایپ) فولادی ضد زنگ (استنلس استیل) درزدار و بدون درز، از 1/8 تا 30 اینچ و رده‌های 5S, 10S, 40S, 80S

 

استانداردهای اتصالات استنلس استیل

A182	فلنج‌ فورج و رول‌شده لوله‌های (پایپ) استیل، اتصالات فورج شده، شیرها و قطعات با دمای کاری بالا
A240	استاندارد ورق، پلیت و تسمه استیل (گریدهای کروم و کروم نیکل) برای مخازن تحت فشار و کاربری‌های عمومی
A403	اتصالات استنلس استیل آستنیتی کارشده
A774	اتصالات لوله (پایپ) استنلس استیل آستنیتی کارشده و جوشکاری شده (بدون عملیات حرارتی) برای محیط‌های خورنده ملایم در دمای متوسط
A815	اتصالات لوله‌های (پایپ) استنلس استیل فریتی و فریتی/ آستنیتی(داپلکس) و مارتنزیتی

 

استانداردهای ابعادی اتصالات استیل

ASME B16.3	اتصالات ریخته‌گری دنده‌ای BSP (طبق استاندارد لوله بریتانیا)
ASME B16.9	اتصالات جوشی (Butt weld)
ASME B16.11	اتصالات فورج، ساکت ولد و دنده‌ای
ASME B16.25	استاندارد لبه (پخ) جوشی لوله و اتصالات

شرح مختصری از برخی استانداردهای استنلس استیل:

با ما همراه باشید با بررسی چند نمونه از استانداردها:

A213:

استاندارد لوله‌های (تیوب) بدون درز فولاد فریتی و آستنیتی برای بویلرها، سوپرهیترها و مبدلهای حرارتی که حداقل ضخامت دیواره را پوشش می‌دهد. اندازه‌های قطر خارجی و ضخامت‌ها معمولاً 3.2 میلی‌متر قطر داخلی تا 127 میلی‌متر قطر خارجی و 0.4 تا 12.7 میلی‌متر شامل حداقل ضخامت دیواره است. الزامات عمومی و اطلاعات فنی مطابق با A1016 آلیاژ و روش ساخت لوله‌ها باید با فرآیند بدون درز باشد و مشخص شود که به صورت گرم یا سرد ساخته شوند. تمام لوله‌ها باید در شرایط عملیات حرارتی تکمیل شوند.

A182:

این استاندارد شامل لوله‌های (پایپ) استنلس استیل، فولادهای کم آلیاژ و لوله‌های فورج شده برای استفاده در سیستم‌های تحت فشار، می‌باشد. فلنج‌ها اتصالات و شیر‌ها در این استاندارد آورده شده‌اند. محصولات باید تا حد امکان مشابه قطعه نهایی فورج شوند چرا که برخی از آن‌ها قابلیت ماشینکاری ندارند. تمام قطعات تولید شده به روش فورج (فلنچ فورج چیست؟) باید تحت عملیات حرارتی آنیل قرار گیرند.

A240:

این استاندارد استیل برای گریدهای حاوی کروم، کروم نیکل و کروم نیکل منگنز تعیین شده است. این استاندارد برای تسمه، نوار و ورق استیل است. الزامات عمومی برای این استاندارد باید با استاندارد ASTM A480 مطابقت داشته باشد.

A269:

این استاندارد برای تعیین ضخامت جداره لوله‌های (تیوب) استیل تعریف شده است. این استاندارد برای استفاده از لوله استیل در محیط‌هایی با مقاومت به خوردگی معمولی و دمای بالا یا پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص مکانیکی در لوله‌هایی با قطر داخلی کمتر از 3.2 میلی‌متر و ضخامت کمتر از 0.38 میلی‌متر اهمیتی ندارد. الزامات عمومی برای این استاندارد باید با استاندارد A1016 مطابقت داشته باشد.

A312:

این استاندارد از استانداردهای استیل، برای لوله‌های (پایپ) آستنیتی درزدار یا بدون درز مورد استفاده در درجه حرارت بالا و محیط خوردگی عمومی تعیین شده است. الزامات عمومی باید با استاندارد A999 مطابقت داشته باشد. این استاندارد شرایط ساخت و کاربری لوله‌های استیل را تعیین کرده است.

در استاندارد A312 استیل، برای تولید لوله‌های درزدار (لوله درزجوش یا لوله درزدار استیل چیست؟) باید از فرآیند جوشکاری خودکار استفاده شود و در این فرآیند از فیلرمتال استفاده نشود.

لوله‌های تولید شده طبق این استاندارد شامل اندازه اسمی کوچکتر از NPS 14 اینچ، باید توسط یک خط جوش طولی تولید شده باشند. برای سایزهای بالاتر می‌توان در صورت تایید خریدار، از ورق استیل با دو خط جوش نیز استفاده کرد. در این مورد باید بازرسی‌های لازم بر روی خط جوش انجام شود. لوله‌ها باید تحت عملیات حرارتی آنیل قرار بگیرند و پس از آنیل شدن، نیاز به اسیدشویی نیست.

A358:

این استاندارد لوله استیل شامل 5 دسته زیر می‌شود:

کلاس 1: لوله‌های این کلاس پس از جوشکاری دوطرفه با فیلرمتال در همه پاس‌ها، باید تحت بازرسی رادیوگرافی قرار بگیرند.

کلاس 2: لوله‌های استیل این کلاس پس از جوشکاری دوطرفه توسط فیلرمتال در همه پاس‌ها، بازرسی رادیوگرافی نمی‌شوند.

کلاس 3: لوله‌های استیل کلاس 3 در این استاندارد به صورت یک طرفه جوش داده می‌شوند و پس از آن تست رادیوگرافی بر روی آن‌ها انجام می‌شود.

کلاس 4: لوله‌‌های استیل کلاس 4 بسیار به کلاس 3 شباهت دارند، با این تفاوت که در این کلاس از فیلرمتال استفاده نمی‌شود.

کلاس 5: لوله استیل کلاس 5 باید با استفاده از فیلرمتال جوشکاری شود و به صورت نقطه‌ای تحت بازرسی رادیوگرافی قرار گیرد.

A731:

این استاندارد استیل شامل لوله‌های (پایپ) استیل فریتی درزدار و بدون درز می‌شود که برای استفاده در محیط های کاری با دمای بالا و خورندگی معمولی، کاربرد دارد. آلیاژهای فریتی معمولا در سرعت‌های سرد شدن کم دچار حساسیت به ترک خوردگی می‌شوند.

A774:

این استاندارد استیل برای اتصالات لوله (پایپ) استیل آستنیتی جوشکاری شده در محیط‌های خورنده معمولی و دماهای پایین تا متوسط است. در این استاندارد قطر خارجی 3 تا 48 اینچ و ضخامت 1.6 تا 12.7 میلی‌متر در تعریف شده است. این استاندارد استیل اتصالات ریختگی را شامل نمی‌شود.

A778:

این استاندارد استیل برای لوله‌های (تیوب) آستنیتی درزدار آنیل نشده تعریف شده است. لوله‌هایی که در این استاندارد جای دارند محیط‌هایی با دمای پایین و خورندگی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این استاندارد قطر خارجی 75 تا 1200 میلی‌متر و ضخامت جداره بین 1.5 تا 12.5 میلی‌متر تعریف شده است. محصولات لوله‌ای با اندازه اسمی NPS 14 اینچی و کوچکتر باید دارای یک خط جوش در طول لوله باشند. روش جوشکاری لوله‌هایی که در این استاندارد جای دارند ، باید جوش الکتریکی دستی و یا جوش اتوماتیک باشد.

A789:

استاندارد A789 استیل برای لوله‌های (تیوب) درزدار و بدون درز داپلکس تعریف شده است. این لوله‌ها برای استفاده در محیط‌های با خوردگی معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرند. باید توجه داشت که این لوله‌ها باید در برابر ترک خوردگی تنشی مقاومت خوبی داشته باشند.

A790:

لوله‌های (پایپ) استیل فریتی و داپلکس درزدار و بدون درز در این استاندارد جای دارند. میزان مقاومت در برابر خوردگی در این لوله‌ها متوسط است. هرچند میزان مقاومت در برابر ترک خوردگی تنشی بالایی برای این لوله‌ها مورد نیاز است چرا که در استفاده‌های طولانی مدت امکان رخداد ترک وجود دارد.

سخن آخر

در این مقاله، به بررسی اهمیت و نقش استانداردهای استیل در صنعت فولاد پرداخته شد. استانداردها به عنوان مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و مشخصات فنی، نقش بسیار حیاتی در تضمین کیفیت، استحکام، و عمر مفید محصولات فولادی دارند. این استانداردها بر اساس معیارهای مختلفی ایجاد شده‌اند و می‌توانند برای طبقه‌بندی و انتخاب مواد فولادی، از جمله ورق استیل، لوله استیل و اتصالات استیل، بهره‌برداری شوند.