تاریخچه استیل در معماری و هنر مدرن

استیل در معماری و هنر مدرن به لطف ویژگی‌های منحصر به فرد خود، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. علاوه بر مقاومت به خوردگی بسیار خوب، پرداخت‌های سطحی و رنگ‌های مختلفی را می‌توان بر روی استنلس استیل یا فولاد ضدزنگ اعمال کرد که سبب کاربرد گسترده استیل شده است. به غیر از کاربرد در ساخت سازه‌های استیل، این نوع فولاد به یکی از پرکاربردترین متریال‌های مورد استفاده در معماری نیز تبدیل شده است. جذابیت ظاهری ناشی از پرداخت‌های سطحی گوناگون و خیره‌کننده، می‌تواند دست معماران را برای استفاده از استیل در معماری باز بگذارد. در این مقاله از استیل رخ قصد داریم تا به کاربرد استیل در معماری و هنر مدرن بپردازیم.

استیل در معماری و طراحی

با وجود قابلیت‌های خاص استیل و البته به دست یک معمار خبره، انبوهی از ایده‌ها و طرح‌ها با پرداخت‌های سطحی، بازتاب‌های خیره‌کننده و هندسه بدیع قابل اجرا شده و به این ترتیب استیل در معماری کاربردی با گسترش روزافزون پیدا کرده است. علاوه بر زیبایی، استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون و همچنین طول عمر و دوام زیاد، کاربرد استیل در معماری را بیش از پیش کرده است.

پس از آنکه معمار آمریکایی، فنلاندی Eero Saarinen استیل را برای ساخت پوسته بیرونی بنای معروف دروازه سنت لوئیس دراوایل دهه 1960 انتخاب کرد، معماران بیشتر به فکر استفاده از استیل در معماری برای کاربردهای دکوراتیو افتادند. علاوه بر زیبایی، ویژگی‌هایی مثل دوام و مقاومت در برابر شرایط مختلف آب و هوایی سبب شد، استفاده از استیل در معماری بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

دروازه سنت لوئیس از اولین آثار ارزشمند معماری با استیل

استفاده از استیل در معماری، قدمت مس، برنز یا روی را ندارد. در گذشته در برخی از سازه‌ها نیز گاهی از آلومینیم استفاده می‌کردند. فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل که در ایران به شکل ساده تحت عنوان استیل از آن یاد می‌شود، از اوایل قرن بیستم در ساخت قاشق و چنگال مورد استفاده قرار گرقت. اما امروزه در بسیار از سازه‌ها و صنایع، کاربرد وسیعی دارد. زیبایی ظاهری و جذابیت فولاد ضد زنگ باعث شده است تا استیل در معماری و در ساخت نما و سقف بسیاری از سازه‌های مهم سراسر دنیا مورد استفاده قرار گیرد.

مهم‌ترین ویژگی به کار بردن استیل در معماری، سطح براق و جلای فلزی آن می‌باشد. فولاد ضد زنگ برخلاف مس و نقره، حس قدیمی را به مخاطب نمی‌دهد. بلکه با استفاده از استیل در معماری می‌تواند حس لوکس بودن و حال و هوای مدرن و فناورانه را به مخاطب القا کرد.

رنگ سازه‌های استیل که مقداری به رنگ آبی متمایل است به عنصر کروم آن نسبت داده می‌شود. با پرداخت‌های سطحی متنوع می‌توان به سازه‌های استیل کیفیتی منحصر به فرد داد که استفاده از هیچ فلز دیگری این امکان را به ما نمی‌دهد. این پرداخت‌های سطحی می‌تواند مانند خراش‌های ریز و یا طرح‌های دیگری باشد که بنا به نوع کاربرد استیل در معماری می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. نکته مهم ثابت ماندن کیفیت استیل در درازمدت است ناشی از دوام بالای آن می باشد. از طرف دیگر کمترین نیاز به نگهداری و تمیز کردن آسان استیل مزیتی انکار ناپذیر است.

جلوه ویژه استیل در معماری امروز

تاریخچه استیل در معماری و هنر

قبل از پرداختن به تاریخچه استیل در معماری، دانستن تاریخچه اختراع استنلس استیل خالی از لطف نیست. بحث‌های زیادی درباره مخترع فولاد ضد زنگ وجود دارد. ولی بیشتر هری برلی انگلیسی را مخترع فولاد ضد زنگ در سال 1913 می‌دانند. او با افزودن 12.8% کروم به ساختار آهن، فولاد ضد زنگ را اختراع کرد. اواخر دهه 1920 میلادی استیل در معماری به عنوان روکش برای سازه‌ها مورد استفاه قرار گرفت. اولین کاربرد مهم استیل در معماری در ساختمان کرایسلر در نیوروک و طی اواخر دهه 1920 بود. در ساخت این ساختمان از فولادی با ترکیبی نزدیک به استیل 302 برای طراحی نما استفاده شده است.

فولاد تهیه شده توسط برلی، به دلیل مقاومت خوبی که در برابر خوردگی داشت و به دلیل تیز ماندن تیغه‌ها در طی زمان برای ساخت چاقو و چنگال مورد استفاده قرار می‌گرفت. برلی این فولاد را ضد زنگ نامید و در یک مجله تجاری توسط ارنست استوارت به نام استنلس استیل توصیف شد.

در راستای استفاده از استیل در معماری، در همان زمان در ایالات متحده آمریکا، صنعتگران زیادی در تلاش برای توسعه این آلیاژ بودند. در سال 1914 کارخانه Haynes راه اندازی شد و فولادی با کروم و تنگستن را تولید کرد. در سال 1919 هاینز چندین نمونه فولاد ضد زنگ را در اداره اختراعات آمریکا ثبت کرد.

رد پای استیل در معماری با پیدایش آن و استفاده از آن در ساخت سازه‌های استیل بیشتر شد. استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی، شکل پذیری عالی و مقاومت در برابر حرارت سبب ورود این ماده به صنعت شد.

پیشرفت علم مواد یا متالورژی با تولید فولاد ضد زنگ، نشان دهنده تسلط بشر بر تولید و استفاده از فلزات است که روز به روز در حال گسترش است. پس از دهه 1920 روند تولید فولاد ضد زنگ صعودی شد و به تبع آن استفاده از استیل در معماری و صنایع دیگر نیز رواج یافت. امروزه نام فولاد ضد زنگ در برخی از مناطق جهان به اصطلاحی برای فولادهای حاوی کروم و نیکل تبدیل شده است که به ترکیب عناصر آلیاژی این گروه از فلزات باز می‌گردد.

رواج استفاده از استیل در معماری

ویژگی‌های استیل

فولادهای ضد زنگ حاوی حداقل 10.5% کروم می‌باشد. برای دستیابی به خواصی برای استفاده از استیل در معماری و صنعت، عناصری مانند نیکل، مولیبدن و … نیز به ساختار فولاد اضافه می‌شود.

همانطور که گفته شد مقاومت به خوردگی استیل از ویژگی‌هایی است که استفاده از استیل در معماری را رونق داده است. این مقاومت در برابر خوردگی به واسطه محتوای کروم در ساختار فولاد ضد زنگ می‌باشد. عنصر کروم در استیل با تشکیل یک لایه اکسید کروم غیرفعال سبب می‌شود که استیل در برابر خوردگی مقاوم شود. این لایه مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد و در صورت آسیب خودبه‌خود بازسازی می‌شود. در صورت نبود این لایه اکسید می‌توان گفت که فولاد ضد زنگ با آهن معمولی در برابر خوردگی هیچ تفاوتی ندارد.

با توجه به استفاده از استیل در معماری خارجی سازه‌های فلزی، این ماده در معرض شرایط جوی مختلف قرار می‌گیرد. گریدهای مختلف استیل میزان مقاومت در برابر خوردگی مختلفی دارند. برخی از گریدهای استیل در مناطق مرطوب و ساحلی و در درازمدت عملکرد ایده‌آلی ندارند و پس از مدتی دچار خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شوند. حتی گرید 304 که از رایج‌ترین و مرغوب‌ترین گریدهای استنلس استیل است، در بلند مدت در مناطق ساحلی دچار خوردگی می‌شود و به همین دلیل استفاده از این استیل در معماری مناطق غیر ساحلی توصیه می‌شود.

برخی دیگر از گریدهای استیل گزینه‌های بسیار خوبی برای استفاده در مناطق ساحلی و دریایی هستند. استیل 316 برای این مناطق بسیار عالی است. استفاده از این گرید استیل در معماری در مناطق ساحلی سبب طول عمر سازه‌ها می‌شود. علاوه بر استفاده از استیل در معماری، از برخی از گریدها می‌توان برای استفاده در محیط‌های شیمیایی و صنعتی نیز استفاده کرد. استیل 316 علاوه بر محتوای کروم و نیکل، مقداری عنصر مولیبدن در ساختار خود دارد که سبب مقاومت آن در برابر ترک خوردگی تنشی می‌شود که می‌توان از استیل 316 ، علاوه بر کاربردهای دکوراتیو، در کاربردهای صنعتی نیز استفاده کرد.

فولاد ضد زنگ را به دلیل وجود کروم در ساختارش، می‌توان یک فلز غیرفعال دانست. این ویژگی سبب استفاده از استیل در معماری، ساخت مجسمه استیل، نمای ساختمان استیل و …. شده است. به دلیل این ویژگی می‌توان از استیل برای ساخت پیچ‌ها و بست‌ها استفاده کرد. حتی می‌توان سقف‌های مسی را با گیره‌هایی از جنس استیل نگه داشت.

فولاد ضد زنگ می‌تواند حدود 60% از طیف نور مرئی را بازتاب کند و طول موج‌های کوتاه‌تر سمت آبی را جذب کند. با توجه به بازتاب خوب استیل، در فضا‌هایی که نیاز به روشنایی باشد می‌توان از استیل در معماری آن سازه استفاده کرد.

نقش استیل در معماری مدرن انکار ناپذیر است

کاربرد استیل در معماری

از استیل در معماری برای ساخت نما و سازه‌های اکسپوز (در معرض دید) استفاده می‌کنند. فولاد ضد زنگ را می‌توان به عنوان نما در فضای داخلی و یا خارجی به کار برد. با استفاده از نورپردازی نیز می‌توان جلوه خاصی به سازه‌ها داد چرا که استیل به خوبی می‌تواند نورها را منعکس کند. با استفاده از پرداخت‌های سطحی گوناگون نیز می‌توان تنوع زیادی ایجاد کرد و جلوه چشم‌نوازی از سلیقه مدرن را ارائه داد.

بیشتر بخوانید: چرا نقش استنلس استیل در معماری مهم است؟

رنگ کردن استیل

برای استفاده از استیل در معماری و طراحی و ساخت مجسمه‌ استیل، گاهی نیاز است از استیل رنگی استفاده شود. رایج‌ترین روش برای رنگ کردن ورق استیل روش PVD است. روش PVD یاPhysical Vapor Deposition که به فارسی لایه نشانی فیزیکی با بخار ترجمه می‌شود، می‌تواند با ایجاد لایه‌ای نازک بر روی سطح استیل، ورق استیل را به رنگ‌های مختلف درآورد. این ویژگی سبب می‌شود تا کاربرد استیل در معماری بیش از پیش شود چرا که در کاربردهایی که طراحان نیاز به رنگ‌های مختلف دارند نیز می‌توان از استیل استفاده کرد.

همچنین لایه ایجاد شده بر روی سطح استیل سبب افزایش مقاومت به سایش آن می‌شود و به همین دلیل می‌توان علاوه بر کابری‌های زینتی از ورق استیل رنگی در ساخت نواحی تحت سایش نیز استفاده کرد.

قابلیت بازیافت استیل

از دلایل دیگری که کاربرد استیل در معماری را افزایش داده است، قابلیت بازیافت این آلیاژها است. فولاد ضد زنگ می‌تواند به صورت 100% بازیافت شود. این ویژگی سبب می‌شود که استیل به یک متریال دوستدار محیط زیست تبدیل شود و کاربرد آن را علاوه بر معماری و هنر، در تمامی صنایع افزایش ‌دهد.

کاربرد استیل در مجسمه سازی

به غیر از کاربرد استیل در معماری، می‌توان به ساخت مجسمه استیل نیز به عنوان یکی از کاربردهای مهم این ماده پرداخت. برای استفاده در نمادهای شهری و المانهای تزئینی در مبلمان شهری و همچنین در ساخت یادبودهایی از وقایع مهم، ساخت مصنوعاتی از جنس استیل بسیار رایج شده است. مقاومت به خوردگی و سایش، دوام و طول عمر بالا و داشتن ظاهری زیبا می‌تواند پارامترهای مهم برای ساخت مجسمه از جنس استیل باشد.

دروازه ابری یا لوبیا، اثری هنری از استیل در شیکاگو

حتما به مجسمه‌های استیل و سازه‌های استیل مشهور در دنیا برخورد کرده‌اید. برای مثال دروازه ابری یا CLOUD GATE که از 168 صفحه استیل گرید 316 با پرداخت آینه‌ای تشکیل شده است. و یا مجسمه اسب کلیپس که در سال 2013 طراحی و ساخته شد. این مجسمه حدود 300 تن وزن دارد و از 900 صفحه استیل تشکیل شده است.

سخن آخر

استفاده از استیل در معماری باعث زیباتر شده سازه‌ها، مقاومت و طول عمر بالا و همچنین کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری شده است. استیل در ابتدا برای ساخت چاقو و چنگال مورد استفاده قرار می‌گرفت و پس از استفاده در ساخت بنای مشهور دروازه سنت لوئیس، استفاده از استیل در معماری و طراحی گسترش یافت. علاوه بر کاربرد استیل در معماری، ساخت مجسمه از جنس استیل نیز از مواردی است که می‌توان در آن ردپای این متریال پرکاربرد را مشاهده کرد. ساخت مجسمه از استیل به عنوان یک متریال مدرن و به دلیل جلای فلزی خاص، جذابی و مقاومت بالا، روز به روز بیشتر مورد توجه هنرمندان قرار می‌گیرد.