استفاده از ورق استیل در ساخت تهویه مطبوع با وجود قیمت بالای آن، در مواردی خاص انتخابی مطمئن است. برای نمونه ساخت اتاق تمیز و تهویه مطبوع بهداشتی فقط با ورق استنلس استیل منطقی است. مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون، استحکام، دوام، بهداشتی بودن و قابلیت استریل شدن و … از جمله ویژگیهایی است که سبب استفاده از ورق استیل در هواسازهای خاص میشود. در این مقاله از استیل رخ قصد داریم تا درباره ویژگیهای فنی استنلس استیل یا فولاد ضدزنگ که سبب استفاده این محصول در این صنایع مختلف میشود بیشتر صحبت کنیم.
هواساز چیست؟
پیش از پرداختن به کاربردها و استفاده از ورق استیل در ساخت اجرای سیستم تهویه مطبوع، بهتر است کمی با این سیستمها آشنا شویم. هواسازها و تهویه مطبوع یا HVAC که مخفف عبارت Heating, Ventilation, and Air Conditioning است، وظیفه ایجاد گرمایش و سرمایش و جابجایی هوای بیرون و داخل واحد مورد نظر را دارد. تهویه مطبوع وظیفه کنترل و تنظیم رطوبت، کیفیت هوا و دمای محیط را برعهده دارد. استفاده از ورق استیل در ساخت تهویه مطبوع به دلیل نیاز این سیستم به کار در دماهای مختلف و هچنین وجود رطوبت، کاربرد بسیار زیادی دارد. برای ساخت سیستمهای تهویه مطبوع از آلیاژهای مس، آلومینیوم، فولادها و گریدهای مختلف استنلس استیل استفاده میشود. لولههای مسی و استیل از جمله قطعاتی هستند که در این سیستمها نقشی بسیار مهم دارند.

ساختار و اجزای هواسازها
سیستمهای تهویه مطبوع از اجزای مختلفی تشکیل شدهاند تا به هدف اصلی خود که تهویه و جابجایی هواست، برسند. در ادامه برخی از مهمترین اجزای سیکل تبرید در یک هواساز یا سیستم تهویه مطبوع را برای شما نام میبریم:
- اواپراتور (Evaporator)
- کمپرسور (Compressor)
- کندانسور (Condenser)
- شیر انبساط (Expansion valve)
اواپراتور درواقع یک مبدل حرارتی است که مبرد یا سیال سرما ساز در آن جریان دارد و برای خنک کردن محیط، هوای گرم محیط در مجاورت این مبدل یا اواپراتور قرار گرفته و پس از خنک شدن دوباره به محیط دمیده میشود. این بخش برای مثال در کولرهای گازی همان قسمت داخل ساختمان و سرد است که با کمک یک دمنده (فن) هوا را خنک میکند. بخش گرم این سیستم نیز شامل کپمرسور است که سیال را با فشار بالا به سمت کندانسور یا چگالنده فرستاده تا سیال مبرد را از حالت گاز به مایع تبدیل کند. به این ترتیب، سیال یا مبرد گرم شده که از اواپراتور خارج میشود، را مجدد در سیکل سرمایش قرار میدهد. در بین این دو مجموعه یک شیر انبساط قرار دارد. شیر انبساط مقدار مایع فشرده شده را که وارد اوپراتور میشود، کنترل میکند. هنگامی که این سیال مبرد میخواهد وارد اوپراتور شود دچار افت فشار شده و مجدد به گاز تبدیل میشود.

استفاده از استیل در هواساز
همانطور که گفتیم استیل یکی از کاربردیترین مواد در ساخت این سیستمها هستند. برای ساخت سیستم هواساز و تهویه مطبوع باید مواردی را مد نظر داشت. از آنجا که ساز و کار هواسازها و سیستمهای تهویه مطبوع بر پایه جریان هوا و سیالات با دما و رطوبت بالا است، برای ساخت این وسایل باید از متریالی مقاوم و با دوام استفاده کرد. مقاومت در برابر تنش حرارتی و همچنین مقاومت در برابر خوردگی اهمیت بسیار زیادی دارد. این موارد همگی از جمله ویژگیهای مطلوب استنلس استیل هستند و به همین دلیل نیز استیل در ساخت هواسازها کاربرد بسیار زیادی دارد.
ویژگیهای استیل مانند قابلیت شکل پذیری (انواع روش های شکل دهی ورق استیل)، استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و … میتواند کاربردهای ورق استیل در ساخت تهویه مطبوع را افزایش دهد. دیگر ویژگی استیل که این کاربرد را افزایش میدهد قابلیت جوشکاری استیل است. تمامی این ویژگیها میتواند در طول عمر و دوام سیستمهای تهویه مطبوع اثرگذار باشد.

کاربرد هواساز
هواساز که دستگاهی برای تهویه هوا و ارتقا کیفیت آن دارد، در محیطهای مختلفی کاربرد دارد. هواساز تنها جهت خنک کردن و یا گرم کردن محیط نیست. در منازل مسکونی، سولههای صنعتی، بیمارستانها، آزمایشگاهها، محیطهای آپارتمانی و … از هواساز استفاده میشود. یکی از مهمترین کاربردهای استیل در سیستمهای تهویه، کانال کشی و اجزای سیستم هواساز برای ساخت اتاق تمیز (Cleanroom) است. استنلس استیل با توجه به قابلیت تمیز و استریل شدن و همچنین مقاومت به خوردگی در ساخت سیستم تهویه اتاق تمیز یا کلین روم کاربرد زیادی دارد و در اصل به عنوان گزینه اصلی برای این سیستمها مطرح است.
گریدهای استیل مورد استفاده در ساخت هواساز
برای انتخاب ورق استیل در ساخت تهویه مطبوع، باید در نظر داشت، که گرید استیل مورد استفاده باید مقاومت خوبی در برابر خوردگی و اکسیداسیون داشته باشد و همچنین طول عمر و دوام مطلوبی نیز داشته باشد. گریدهای استیل 304 و 316 از جمله گریدهای پرکاربرد در ساخت سیستم تهویه مطبوع هستند. استیل 304 که در بازار با نام استیل نگیر یا 8/18 شناخته میشود، از جمله گریدهای پرکاربرد در صنعت است که مقاومت به خوردگی آن بسیار خوب است. این گرید در صنایع مختلفی مانند، ساختمان سازی، تجهیزات آشپزخانه، تجهیزات بهداشتی و .. مورد استفاده قرار میگیرد.
ورق استیل 316 نیز دارای مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی و بخصوص خوردگی کلریدی است و مقاومت آن از ورق استیل 304 بیشتر است. این گرید در ساختار خود به غیر از کروم و نیکل، مقادیری از مولیبدن دارد که سبب میشود در برابر ترک خوردگی تنشی نیز مقاومت بسیار خوبی داشته باشد.

اتاق تمیز چیست و کاربرد هواساز در اتاق تمیز چیست؟
اتاق تمیز یا کلین روم، محیطی است کاملا بهداشتی که معمولا در تحقیقات علمی، پژوهشی و آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد. سطح آلایندههایی مانند گرد و غبار، میکروبهای موجود در هوا، بخارات شیمیایی و … در اتاق تمیز بسیار پایین است. در واقع اتاق تمیز دارای سطح کنترل شدهای از میزان آلایندهها و ذرات معلق و فشار تنظیم شده هوای اتاق است. اتاق تمیز در صنعت داروسازی و آزمایشگاهی نقش بسیار مهمی دارد. چرا که میزان رطوبت و آلایندههای محیطی در این محیطها اهمیت بسیار زیادی دارند. در اتاق تمیز از سیستمهای تهویه مطبوع استفاده میشود تا بتوان با فیلتر کردن آلایندهها و ذرات معلق، میزان آنها را به حد مجاز رساند. ورق استیل در ساخت تهویه مطبوع و کانالهای عبور هوا برای اتاق تمیز مورد استفاده قرار میگیرد چرا که یکی از ویژگیهای استیل، بهداشتی بودن و قابلیت تمیز شدن آن است.
سخن آخر
ورق استیل در هواساز و سیستم تهویه مطبوع کاربرد بسیار مهمی دارد به طوری که استفاده از آن میتواند سبب طول عمر و دوام سیستم شود. همچنین در اتاق تمیز به دلیل قابلیتهای تمیز شدن و بهداشتی بودن استیل، از ورق استیل در ساخت تهویه مطبوع و کانالهای هوا برای اتاق تمیز استفاده میشود. مقاومت به خوردگی، قابلیت تحمل نوسانات دمایی، بهداشتی بودن و … از ویژگیهای مورد نیاز در ساخت سیستمهای تهویه است که استنلس استیل میتواند به خوبی این نقش را ایفا کند.