مقالات
لجستیک چیست؟
اردیبهشت
با توجه به گسترش روز افزون کاربرد استنلس استیل در صنایع مختلف، چرخه صادرات و واردات استیل نیز به همین تناسب رونق بسیار زیادی پیدا کرده است. از این رو لجستیک که بخش مهمی از مدیریت زنجیره تأمین است در صنایع فولاد و بخصوص فولاد ضد زنگ امری بسیار مهم تلقی می‌شود. در این مطلب از استیل رخ قصد داریم تا درباره تعریف لجستیک و ابعاد این مقوله در صنایع فولاد بیشتر صحبت کنیم.
لجستیک چیست؟
به بیان ساده لجستیک (Logistics) را می‌توان به این صورت تعریف کرد؛ فرآیند مدیریت جریان مواد، کالاها، خدمات و اطلاعات مربوطه از مبدأ تولید تا محل مصرف طبق نیاز مشتری ؛ که شامل مدیریت، برنامه‌ریزی، حمل، انبارش، بسته بندی و توزیع مواد و کالاها می‌باشد. شاید در ابتدا این مقوله بسیار بدیهی و ساده به نظر برسد اما این مفهوم برای بهینه سازی و جلوگیری از اتلافات، نیاز به فرآیندهای دقیق و کارآمدی دارد.
لجستیک در تمام صنایع از جمله، صنعت استیل و فولاد اهمیت فراوانی دارد. چرا که تمام مواد اولیه، کالاها، تجهیزات و … نیازمند حمل و نقل طبق یک نظام دقیق می‌باشند. این کالاها ممکن است کوچک و یا بزرگ باشند، سبک و یا سنگین باشند، اما همچنان حمل و نقل آن‌ها اهمیت فراوانی دارد.
در کل لجستیک علاوه بر برنامه‌ریزی و ساماندهی فعالیت‌ها گسترده مرتبط با حمل و نقل محلی، از جنبه روابط بین‌المللی نیز بسیار حائز اهمیت است. استاندارد سازی فرآیندها را می‌توان یکی از اصول مهم در لجستیک و بخصوص در روابط بین المللی دانست. هدف اصلی از لجستیک، کاهش هزینه‌ها، بهبود کیفیت ارائه خدمات، کاهش زمان و تحویل به موقع و کاهش خسارت‌های ناشی از حمل و نقل است.
نقش مدیر لجستیک چیست؟
یکی از افراد یا واحدهای کلیدی و تاثیر گذار در سازمان‌ها، مدیر لجستیک است. مدیر لجستیک مسئولیت مدیریت و کنترل عملیات لجستیک در زنجیره تأمین را بر عهده دارد. وظیفه مدیر لجستیک بهینه سازی چرخه تأمین مواد از مبدأ تا مقصد است. همچنین این بخش باید در راستای برنامه تولید، توزیع به موقع محصولات شرکت را زیر نظر داشته و با بهترین کیفیت کالا و خدمات را به مشتریان ارائه دهد. از دیگر وظایف مدیر لجستیک می‌توان به برنامه ریزی تولید و توزیع، مدیریت انبارها و موجودی، برنامه ریزی حمل و نقل و … اشاره کرد. در واحدهای صنعتی بزرگ، لجستیک به دو بخش لجستیک داخلی برای مدیریت جریان مواد در داخل کارخانه و لجستیک خارجی برای امور لجستیک خارج از کارخانه تقسیم می‌شود.
انواع لجستیک
لجستیک را می‌توان از جنبه‌های زیادی مورد بررسی قرار داد. هر یک از این موارد دارای اهمیت خاصی است و هرکدام در کنار یکدیگر می‌توانند سبب پیشرفت یک شرکت شوند. در ادامه توضیح مختصری درباره انواع لجستیک می‌دهیم.
لجستیک ورودی: مدیریت مواد، کالاها و تدارکات مورد نیاز یک سازمان در مبادی ورودی به مجموعه؛
لجستیک خروجی: مدیریت مواد، کالاها و محصول نهایی کارخانه و یا محل تولید برای ارائه به مشتری و یا حمل تا مقصد؛
لجستیک معکوس: فرآیندهای مرتبط با مواد و کالای برگشتی و تعمیری؛
لجستیک بین الملل: برنامه ریزی‌های مرتبط با اجرای فعالیت‌های لجستیکی برون مرزی و جهانی؛
لجستیک سبز: شیوه‌های لجستیکی سازگار با محیط زیست با هدف کاهش انتشار کربن
تفاوت میان لجستیک و زنجیره تأمین
مدیریت لجستیک درحقیقت بخش مهمی از مدیریت زنجیره تأمین یا SCM است. مدیریت زنجیره تأمین طیف وسیع‌تری از فعالیت‌ها و فرآیندها را شامل می‌شود که از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به برنامه‌ریزی تقاضا و فروش، برنامه ریزی عملیات و اجرای زنجیره تأمین، شناسایی، انتخاب و ارزیابی تأمین کنندگان، و مدیریت حمل و نقل اشاره کرد. لجستیک بر انبارش، بسته بندی، حمل و نقل و جابجایی مواد و کالاها تمرکز دارد. پس می‌توان لجستیک را زیرمجموعه‌ای از فرآیند کلان مدیریت زنجیره تأمین و علاوه بر آن بخشی از فرآیند مدیریت توزیع و خدمات به مشتری دانست.
مهم‌ترین مزایای خدمات لجستیک
اجرای درست خدمات لجستیک می‌تواند سبب بهینه سازی عملیات و بالا رفتن بازدهی شرکت‌های تولیدی شود. شاید بتوان گفت، مهم‌ترین مزیت توجه به خدمات لجستیک، رضایت مشتری است. تحویل درست و به موقع می‌تواند سبب افزایش رضایت و وفاداری مشتری شود. کاهش هزینه‌های اضافی از دیگر مزیت‌های خدمات لجستیک است. با مدیریت درست می‌توان هزینه‌های حمل و نقل، انبارداری و … را کنترل و بهینه کرد و از هدر رفت هزینه جلوگیری نمود. برای مثال کارخانه‌های تولیدی با برنامه‌ریزی دقیق برای تولید به‌هنگام (Just-in-time) از انبارش مواد اولیه و کالای ورودی پرهیز کرده و هزینه‌ها را بهینه می‌کنند.
مزیت دیگر لجستیک، بهینه سازی زنجیره تأمین است. هماهنگی یکپارچه میان تولید کنندگان، توزیع کنندگان، تأمین کنندگان و … می‌تواند سبب بهینه شدن کل زنجیره تأمین سازمان شود.
مطلب مراحل و نکاتی در خصوص واردات ورق استیل را از ما بخوانید.
معرفی نرم افزارهای لجستیک
نرم افزارهای لجستیک در حوزه‌های مختلفی دسته بندی می‌شوند. در هرکدام از این دسته بندی‌ها از برنامه‌های مختص خود استفاده می‌شود. در ادامه برنامه‌های مورد استفاده در حوزه‌های مختلف را معرفی می‌کنیم.
- نمونه نرم‌افزارها در حوزه حمل نقل: Descartes Transportation Management، JDA، Transportation Management و MercuryGate
- نمونه نرم‌افزارهای مدیریت انبارها: SAP Extended Warehouse Management و Oracle Warehouse Management
- نمونه نرم‌افزارهای حوزه مانیتورینگ و ردیابی: GPS Trackit، Fleet Complete و Trimble Visibility
نقش لجستیک در زنجیره تأمین استیل
در صنعت استیل، حمل و نقل و بسته بندی اهمیت بسیار زیادی دارد. بسیاری از محصولات استیل، باید در شرایط درست و مناسب نگهداری شده و برای حمل و نقل آن‌ها تمهیدات لازم مد نظر قرار گیرد. به همین دلیل نیز نقش لجستیک در این صنعت بسیار پررنگ است. جلوگیری از آسیب‌های احتمالی محصولات استیل، می‌تواند سبب کاهش هزینه‌ها و جلب اعتماد مشتریان شود. لذا شرکت‌هایی که در حوزه استیل فعالیت دارند، توجه ویژه‌ای به لجستیک از منظر جابجایی مواد، بسته‌بندی و حمل دارند.
بیشتر بخوانید: سازمان ملی استاندارد و مرکز تایید صلاحیت ایران
سخن آخر
لجستیک به مدیریت حمل و نقل، انبارش، بسته‌بندی و توزیع مواد اولیه، کالا و خدمات گفته می‌شود. این مفهوم در صنایع مختلف مطرح است و به صنعتی خاص محدود نمی‌شوند. در صنعت فولاد و در حوزه استنلس استیل نیز، لجستیک دارای اهمیت و جایگاه ویژه‌ای است. خدمات لجستیک خوب، قطعاً سبب رضایت و وفاداری مشتریان خواهد شد. از طرفی می‌تواند سبب بهبود کارایی و کاهش هزینه‌های انبار و حمل و نقل و جلوگیری از اتلافات ناخواسته شود.
