پایداری فولاد ضد زنگ | اقتصاد چرخشی فولاد

تضمین توسعه پایدار و سبز با منابع محدود انرژی جهان یک ضرورت رو به رشد در عصر کنونی است. آگاهی از چالش‌های محیط زیستی همچنان یکی از ملاحظات کلیدی برای شرکت‌ها و مشتریان آنها است. استفاده از منابع بازگشت‌پذیر یکی از مهم‌ترین اهدافی است که بسیاری از صنایع امروزی به سمت آن در حال حرکت هستند. پایداری فولاد ضد زنگ، اقتصاد چرخشی فولاد و امکان بازیافت آن موجب شده است تا بسیاری از صنایع به استفاده از این آلیاژها توجه بیشتری داشته باشند. بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان و دولت‌ها بخصوص در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نیز در حال کاهش ردپای کربن (carbon footprint) خود هستند. این امر بدون بهره‌گیری از موادی قابل بازیافت همچون فولاد‌های ضدزنگ، امکان‌پذیر نخواهد بود، البته علاوه بر آلیاژهای استیل، استفاده از مواد قابل بازیافت دیگری نیز روز‌به‌روز بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

فولاد ضدزنگ در میان رایج‌ترین مواد خام سبز مورد استفاده صنایع امروزی است. فولاد ضدزنگ یک ماده فوق العاده سبز است زیرا 100% قابل بازیافت می‌باشد. در واقع، بیش از نیمی از تمام استنلس استیلی که امروزه در جهان تولید می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد، از ضایعات استیل تهیه شده‌اند. مفهوم اقتصاد چرخشی (The circular economy) از همین ویژگی بارز نشات گرفته است. علاوه بر این، فرایند تولید آن پساب صنعتی سمی ایجاد نمی‌کند. بنابراین افراد و نهادهای تجاری می‌توانند با استفاده از فولاد ضدزنگ به جای سایر مواد خام غیر قابل بازیافت، اثر بزرگی در کاهش مشکلات زیست‌محیطی ایجاد کنند.

اقتصاد چرخشی فولاد (The circular economy)

همین موضوع موجب اهمیت بسیار بالای بحث شناخت بازیافت فولاد زنگ نزن شده است. در ادامه متن با ما همراه باشید تا اطلاعات بسیار مناسبی را دررابطه‌با این نوع فولادها و همچنین تأثیرات آن بر روی کاهش آلودگی‌های محیط‌زیست به شما عزیزان ارائه کنیم.

فولاد ضد زنگ ماده خام قابل بازیافت

پایداری فولاد ضد زنگ بسیار بالا است. همین امر را می‌توان مهم‌ترین دلیل قابل بازیافت بودن این ماده دانست. با بهره‌گیری از فولاد ضد زنگ جهت تولید محصولات مختلف می‌توان نسبت به بهبود مقاومت کلی و همچنین کاهش آلودگی‌های محیط زیستی محصول مدنظر اطمینان خاطر داشت.

بازیافت فولاد ضدزنگ به‌راحتی هرچه‌تمام‌تر امکان‌پذیر است. در واقع جهت بازیافت این محصول تنها باید روند تولید این محصول را تکرار کرد (فرایند ذوب). خوشبختانه در چند سال اخیر بسیاری از کارگاه‌های تولیدی نسبت به استفاده از فولاد ضدزنگ روی آورده‌اند. همین امر خود خبر بسیار مناسبی برای طرف‌داران محیط‌زیست به شمار می‌آيد.

بازیافت یا recycle در اقتصاد چرخشی فولاد یکی از مهم‌ترین فرایندها جهت کاهش اثرات منفی محیط‌زیستی تولید محصولات مختلف به شمار می‌آيد. بازیافت فولاد ضد زنگ علاوه بر اینکه موجب کاهش بسیار زیاد هزینه‌های تولید می‌شود، می‌تواند گزینه مناسبی برای کاهش قیمت تمام‌شده محصول مدنظر برای مصرف‌کننده نیز باشد.

بیشتر بخوانید: تولید استنلس استیل در ایران و بررسی ابعاد آن

بازیافت فولاد ضدزنگ موجب کاهش هزینه‌ها می‌شود.

فولاد ضد زنگ چیست؟

فولاد ضدزنگ را می‌توان از جمله کاربردی‌ترین آلیاژهای موجود در جهان دانست که بسیاری از تولیدکنندگان به سراغ استفاده از آن رفته‌اند. دلیل این امر ویژگی‌های مختلف و مهمی است که این خانواده از فولادها دارند. برخی از افراد تصور می‌کنند که کلمه فولاد ضدزنگ نشان‌دهنده یک نوع آلیاژ بسیار ویژه با ساختاری خاص است؛ اما باید بگوییم که این تصور چندان درست نیست، در واقع این خانواده از فولادها نوعی آلیاژ ساده؛ اما با ترکیباتی شامل کروم، نیکل و کربن به شمار می‌آید، که البته پایداری فولاد ضد زنگ ناشی از همین ترکیب است و نسبت به سایر آلیاژها واقعاً بیشتر است.

به‌طورکلی هر نوع آلیاژ فولادی بر پایه آهن که در آن از حداقل 10.5% کروم استفاده شده باشد، جزو فولادهای موسوم به Stainless steel یا فولاد ضدزنگ محسوب می‌شود، البته در بررسی اقتصاد چرخشی فولاد باید به این نکته اشاره کنیم که در این آلیاژها علاوه بر کروم از عناصر دیگری نیز استفاده می‌کنند تا میزان مقاومت آلیاژ مربوطه در برابر مواردی همچون خوردگی و یا سایش افزایش یابد؛ بنابراین می‌توان گفت که فرمول کلی تولید فولاد ضدزنگ به شکل زیر است:

فولاد ضدزنگ = آهن + کروم (بیش‌تر از 10.5%) + بعضی عناصر دیگر

عناصری مانند مولیبدن و نیکل معمولاً در ترکیب آلیاژ گنجانده می‌شوند تا استحکام و مقاومت حرارتی آن را افزایش دهند و قابلیت‌های ساخت و شکل‌پذیری آن را برای کاربردهای کشش عمیق بهبود ببخشند. فولاد ضدزنگ یک شگفتی واقعی از فناوری است و صنایعی مانند حمل و نقل، نفت و پتروشیمی، غذایی و شیمیایی، هوافضا و پزشکی را متحول کرده است. مزایای گسترده آن زندگی روزمره را آسان تر می‌کند به گونه‌ای که ما حتی فکرش را هم نمی‌کنیم. ویژگی‌های مقاومت در برابر انواع خوردگی نام «ضد زنگ» را به این فلز می‌دهد و تا حد زیادی از محتوای کروم ناشی می‌شود که یک لایه غیرفعال و نامرئی بر روی سطح آلیاژ تشکیل می‌دهد که از فلز در برابر خوردگی یا زنگ‌زدگی محافظت می‌کند. این لایه اکسیدی است که از رسیدن اکسیژن به سطوح داخلی ماده جلوگیری می‌کند.

بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر قیمت ورق استیل در بازار ایران

فولاد ضد زنگ چقدر قابل بازیافت یا سبز است؟

جهت تعیین میزان سبز بودن یا قابل بازیافت بودن فولاد ضد زنگ در اقتصاد چرخشی فولاد باید موارد مختلفی را مورد بررسی قرار داد. اگرچه پایداری فولاد ضد زنگ بالا است؛ اما در واقع این موارد تعیین می‌کنند که میزان قابلیت بازیافت فلز مربوطه چقدر است. در این بخش به بررسی کلی این موارد می‌پردازیم.

قوانین زیست محیطی شرکت‌ها

شرکت‌های تولیدکننده و یا مصرف‌کننده این نوع فولاد و ورق استیل معمولاً قوانین و اهداف زیست‌محیطی مختص به خود را دارند. کلیه مواد اولیه و محصولاتی که به‌عنوان فولاد ضدزنگ وارد این شرکت‌ها می‌شوند و یا توسط شرکت‌های مذکور به تولید می‌رسند، باید از قوانین خاصی تبعیت کنند. در اینجا برای نمونه به چند مورد از این نوع قوانین و اهداف اشاره می‌کنیم:

• مدیریت مواد خام، محصولات مشترک، ضایعات و محصولات جانبی در راستای قوانین مربوطه حفاظت از محیط زیست.
• در نظر گرفتن تأثیر بر محیط زیست هنگام ارزیابی فناوری‌های جدید، پروژه‌ها و فرآیندهای تولید.
• ترویج پیشگیری از آلودگی محیط، حفاظت از منابع طبیعی، و استفاده مجدد و بازیافت معقول مواد تولیدی.
• تشویق به توسعه در راستای فناوری‌های دوست‌دار محیط‌زیست و دستیابی و استفاده از محصولات فولادی قابل بازیافت و بادوام.
• رشد آگاهی کارکنان از نقش آنها در حصول اطمینان از مدیریت مناسب زیست‌محیطی در سیاست‌های شرکت.
• آگاهی رسانی از اینکه آلیاژهای فولاد ضد‌زنگ هیچ اثر منفی بر سلامتی ندارند، بنابراین خطرناک نیستند.
• برش، فرم‌دهی و نورد این آلیاژها بر سلامت کارگران هیچ تأثیر نامطلوبی نمی‌گذارد.

بازیافت فولاد بهترین گزینه زیست‌محیطی صنایع فلزی است.

سیستم‌های مدیریت محیط زیست

موفقیت در زمینه کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی تولید و استفاده از فولاد ضدزنگ در اقتصاد چرخشی فولاد مستلزم پیروی از سیستم‌های مدیریت محیط زیستی است که بتوانند ضامن تعهد بالای سازمان باشند. کلیه پرسنل و مدیران واحدهای صنعتی و تولیدی باید با این سیستم‌ها آشنایی داشته باشند و به آن‌ها متعهد باشند.

بیشتر بخوانید: معرفی پرفروش ترین پروفیل‌های استیل بازار ایران

مشارکت و همکاری در کمیته‌ها زیست محیطی

در اقتصاد چرخشی فولاد می‌توان گفت که امروزه تقریباً تمامی تولیدکنندگان فولادهای ضدزنگ در کمیته‌ها و شوراهای زیست محیطی مختلفی عضو هستند و در این انجمن‌ها اهداف خاصی را برعهده دارند. این امر موجب بهبود عملکرد شرکت‌های مدنظر در زمینه کاهش خطرات زیست محیطی می‌شود.

بسیاری از کارخانه‌‌ها به بازیافت این نوع فولاد روی آورده‌اند.

تأثیر فولاد ضد زنگ بر سلامت

خوشبختانه می‌توان گفت که علاوه بر پایداری فولاد ضد زنگ، این محصول به‌هیچ‌وجه خطر خاصی را برای سلامتی انسان‌ها و سایر جانداران ایجاد نمی‌کند. امروزه هیچ مدرکی مبنی بر خطرات مربوط به تولید فولاد ضدزنگ برای کارگران حاضر در کارگاه‌های ساخت این محصول وجود ندارد.

علاوه بر این، ثابت شده است که حتی برش‌دادن و سایر عملیات شکل‌دهی فولاد ضدزنگ هیچ خطر خاصی را برای کاربران ایجاد نخواهد کرد. همچنین نکته بسیار مهمی که در این زمینه باید به آن اشاره کنیم، آن است که جوشکاری این آلیاژها نسبت به سایر انواع جوشکاری فولادی خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش نمی‌دهد.

مصرف آب، انرژی و سایر منابع طبیعی

مناسب‌بودن پایداری فولاد ضد زنگ تنها مزیت این محصول در اقتصاد چرخشی فولاد به شمار نمی‌آيد. مصرف آب و انرژی برای تولید این محصول نیز واقعاً عالی است. به‌طورکلی می‌توان گفت که با تولید این محصول می‌توان صرفه‌جویی بالایی در آب، انرژی و سایر منلبع طبیعی داشت. دلیل این امر به موارد زیر ارتباط دارد:

• مواد خام: مواد خام مورداستفاده برای تولید فولاد ضدزنگ به‌صورت کامل قابل بازیافت است. در واقع 100%این مواد، محصولاتی بازیافتی به شمار می‌آیند.
• عناصر آلیاژی: نیکل و کروم مورداستفاده در ترکیب آلیاژی این محصولات طبق مقررات مؤسسه توسعه نیکل و انجمن توسعه کروم استخراج می‌شوند و به همین دلیل مقررات لازم در این زمینه رعایت می‌شود تا آسیبی به محیط‌زیست وارد نشود.

بیشتر بخوانید: اهمیت نیکل در صنعت استنلس استیل 

• انرژي: در فرایند اقتصاد چرخشی فولاد و تولید این محصولات انرژی الکتریکی موردنیاز به‌وسیله کامپیوترهای فوق‌العاده پیشرفته کنترل می‌شود. بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده فولاد ضدزنگ با شرکت‌های خدمات شهری انرژی قراردادهای مختلفی عقد می‌‌کنند تا در صورت نیاز مصرف خود را کاهش دهند.
• سرباره: پایداری فولاد زنگ نزن به بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌های موجود جهت ذوب در کوره نیز ارتباط دارد. سرباره حاصل توسط فناوری‌های پیشرفته مورد بازیافت عناصر ارزشمند قرار می‌گیرند.
• آب: آب موردنیاز برای تولید این محصولات که عمدتاً برای خنک سازی در طی فرآیندهای خنک کننده بدون تماس استفاده می شود، بیش از صدبار بازیافت شده و مجدد استفاده می‌شود تا میزان هدررفت آب به‌ حداقل ممکن کاهش یابد.

پیشگیری از آلودگی

به طبع جهت بازیافت و یا تولید فولاد ضدزنگ مقداری آب مصرف می‌شود. در بخش‌های مختلفی از روند تولید، این آب به‌عنوان فاضلاب جمع‌آوری خواهد شد. پس از جمع‌آوری فاضلاب مربوطه، معمولاً با کمک ابزارهای فوق‌العاده پیشرفته تصفیه و همچنین فیلتراسیون بخش بسیار زیادی از آن دوباره به چرخه تولید بازگردانده می‌شود تا میزان آلودگی و مصرف آب به کم‌ترین میزان ممکن برسد.

فولادهای ضدزنگ در گریدهای مختلفی تولید می‌شوند.

به حداقل رساندن ضایعات

کلیه شرکت‌های حاضر در صنعت تولید فولاد ضدزنگ و فعال در اقتصاد چرخشی فولاد قصد دارند تا میزان پایداری فولاد ضد زنگ را افزایش بدهند و ضایعات تولیدی خود را همواره به حداقل برسانند. به‌عنوان‌مثال اگر در روند تولید بخشی از محصول تولیدی نامناسب باشد، آن بخش جدا شده و تحت عنوان ضایعات جمع‌‌آوری می‌شود.

این ضایعات به طور مداوم به انبار انتقال داده می‌شوند تا در زمانی مشخص وارد کوره الکتریکی مخصوص ذوب شده و دوباره مورداستفاده قرار بگیرند. حتی در روند بسته‌بندی چنین محصولاتی نیز از موادی همچون نوارهای فولادی، کاغذ قابل بازیافت و یا پالت‌های چوبی کمک گرفته می‌شود تا زباله‌های تولیدی به حداقل برسند و تا حد ممکن قابل بازیافت باشند.

بازیافت

گفتیم که پایداری فولاد ضد زنگ فوق‌العاده است و این کالا از جمله محصولاتی به شمار می‌آید که به‌صورت 100% قابل بازیافت است. مهم‌ترین نکته در این زمینه آن است که این نوع فولاد حتی باگذشت زمان نیز دچار کاهش ارزش خاصی نمی‌شود و می‌توان به آن به‌عنوان یک نوع سرمایه نگاه کرد. شایان‌ذکر است که محصولات خاصی همچون قطعات فولاد ضدزنگ موجود در هواپیما، قطعات مختلف خودرو، اجزا ساختمانی و حتی سیستم‌های لوله کشی استیل نیز قابل بازیافت هستند.

در اقتصاد چرخشی فولاد اصلی‌ترین امری که چنین بازیافتی را امکان‌پذیر می‌کند، بحث عدم وجود خرابی یا خوردگی پس از مدت‌زمان طولانی است. در واقع دوام این محصولات آن‌قدر زیاد است که دچار خوردگی و فرسایش نمی‌شوند و همین امر موجب خواهد شد تا کمتر نیاز به احیا و جایگزینی قطعات و آلیاژهای جدید وجود داشته باشد.

جالب است بدانید که در کل جهان نسبت به جمع‌آوری ضایعات مربوط به انواع آلیاژ استیل ضدزنگ اقدام می‌کنند. پس از این امر با استفاده از همین ضایعات دوباره محصولات و مواد خام جدیدی تولید می‌شود. باید به این نکته اشاره کنیم که کیفیت محصولات تولیدی از فولاد‌های ضدزنگ بازیافتی تفاوتی با فولادهای ضدزنگ غیربازیافتی ندارد و ارزش آن نیز کاهش پیدا نمی‌کند.

آب مصرفی تولید فولاد دوباره بازیافت می‌شود.

سخن پایانی

وقتی صحبت از فولاد و اقتصاد چرخشی فولاد می‌شود، بسیاری از افراد به یاد استفاده از این ماده جهت تولید محصولاتی همچون ماشین‌آلات، خودروها و … می‌افتند. همین تصور موجب می‌شود که کاربران بسیاری فکر کنند فولاد به‌هیچ‌وجه قابل بازیافت به شکل اولیه خود و آلیاژهایی ارزشمند نیست.

این تصور را می‌توان یک تصور کاملاً نادرست دانست. همان‌طور که گفته شد پایداری فولاد ضد زنگ بسیار مناسب است و به همین دلیل می‌توان آن را به‌راحتی بازیافت کرد. علاوه بر این، فرایند تولید این محصول نیز موجب ایجاد آلودگی خاصی در محیط‌زیست نمی‌شود؛ بنابراین می‌‌توان گفت که این محصول از جهات بسیاری بهترین گزینه جهت تولید کالاهای مصرفی به شمار می‌آيد.

مجموعه استیل رخ به عنوان مجموعه‌ای آگاه به مسائل زیست‌محیطی مفتخر است که در زمینه تامین و ارائه خدمات این خانواده از فولادها فعالیت دارد. برای تامین انواع مواد خام استنلس استیل مثل ورق استیل، لوله استیل و پروفیل استیل، سایر مقاطع استیل و اتصالات مانند میلگرد استیل آماده خدمت‌رسانی به شما عزیزان هستیم. برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می‌کنیم از وبسایت استیل رخ بازدید نموده و با کارشناسان ما در ارتباط باشید.