مقالات، مقالات استنلس استیل
بهترین آلیاژهای استیل در صنایع غذایی
آبان
آلیاژهای استیل در صنایع غذایی به لطف ویژگی‌های بسیار بهداشتی خود، نقشی پررنگ و کاربردی دارند. در صنایع غذایی به دلیل وجود استانداردها و قوانین سلامت و بهداشت، متریال مورد استفاده باید از ویژگی‌های خاصی برخوردار باشد. برخی از آلیاژهای استیل در صنایع غذایی به دلیل ویژگی‌هایی مانند استریل شدن و مقاومت بهتر در برابر خوردگی، کاربرد گسترده‌ای دارند. در این مقاله از استیل رخ به بررسی کاربرد استیل در صنایع غذایی می‌پردازیم اما در ابتدا توضیح مختصری درباره انواع آلیاژهای استنلس استیل خواهیم داد.
استفاده از استیل در خطوط فرآوری مواد غذایی
استیل چیست؟
برای درک بهتر کاربرد استیل در صنایع غذایی بهتر است با استیل یا دقیقتر بگوییم استنلس استیل (فولاد ضد زنگ) و انواع گریدهای آن به طور مختصر آشنا شویم. استیل یا فولاد ضد زنگ از آلیاژهای پایه آهن است که حاوی مقادیری از عناصر آلیاژی است. عناصری مانند نیکل، کروم و مولیبدن را می‌توان از مهم‌ترین عناصر آلیاژی استیل دانست. با درصدهای متفاوت از عناصر آلیاژی گریدهای متنوعی از استیل به وجود می‌آیند. عنصر کروم در ساختار استیل سبب بهبود مقاومت به خوردگی و زنگ زدگی می‌شود. این ویژگی مهم سبب قابلیت استفاده از استیل در صنایع غذایی شده است.
ویژگی دیگری که برای استیل در صنایع غذایی اهمیت دارد، مقاومت در برابر تنش تحت مواد خورنده است. از آنجا که ممکن است در برخی از کاربری‌های صنایع غذایی، استیل در معرض مواد خورنده باشد و همزمان تحت تنش نیز قرار گیرد، این ویژگی بسیار اهمیت دارد. به منظور بهبود این ویژگی عنصر مولیبدن به ساختار استیل اضافه می‌شود. مولیبدن مقاومت استیل در برابر ترک خوردگی تنشی را به مقدار بسیار زیادی بهبود می‌بخشد.
عنصر نیکل نیز سبب بهبود قابلیت شکل پذیری می‌شود که شاید در نگاه اول برای استیل در صنایع غذایی ویژگی مهمی به حساب نیاید. اما با توجه به ساخت ظروف و تجهیزاتی با استفاده از استیل در صنایع غذایی با روش کشش عمیق، این ویژگی بسیار اهمیت دارد و نمی‌توان از نقش نیکل برای استیل در صنایع غذایی چشم پوشی کرد.
استیل اصلی‌ترین آلیاژ فلزی در صنایع غذایی
ویژگی‌های استیل
برای آنکه بتوان از استیل در صنایع غذایی استفاده کرد، باید فرآیندهای مختلف ساخت و تولید انجام شود. به عنوان مثال ممکن است برای برپا کردن یک خط لوله استیل در صنایع غذایی، فرآیندهایی مانند جوشکاری و خمکاری بر روی لوله استیل یا ورق استیل انجام شود. یکی از ویژگی‌های بارز استیل قابلیت انطباق این آلیاژها با روشهای مختلف تولید است. به همین منظور دانستن تمامی ویژگی‌های خاص هر آلیاژ استیل برای شناخت نحوه کاربرد استیل در صنایع غذایی امری ضروری است. از دیگر ویژگی‌های مهم استیل می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
مقاومت عالی در برابر انواع خوردگی
استحکام بالا نسبت به وزن
سهولت در نظافت و استریل شدن
مقاومت در برابر مواد شوینده خورنده
هزینه نگهداری کم و مقرون به صرفه بودن در بلند مدت
سطح غیر فعال و عدم واکنش با مواد غذایی
سطحی صیقلی برای جلوگیری از تجمع مواد غذایی
ویژگی‌های ذکر شده را می‌توان با کاربردهای استیل در صنایع غذایی مرتبط دانست. اما ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر سایش، قابلیت جوشکاری عالی، مقاومت در برابر خوردگی تنشی و چقرمگی بالا از مواردی هستند که به طور غیرمستقیم در کاربرد استیل در صنایع غذایی اهمیت دارند.
استیل به عنوان آلیاژی بهداشتی در صنایع دارویی نیز پرکاربرد است
گریدهای استیل در صنایع غذایی
گریدهای بسیار زیادی از استیل با خصوصیات فنی مختلف تعریف شده و تولید می‌شوند که تعدادی از آن‌ها جزو گریدهای کاربردی استیل در صنایع غذایی تحت عنوان فودگرید (Food Grade Stainless Steel) هستند. برخی از آن‌ها به دلیل ضعیف‌تر بودن در برابر مواد خورنده خاص، عدم قابلیت در برابر ترک خوردگی تنشی و …. در صنایع غذایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. اما چه گریدهایی از استیل در صنایع غذایی کاربردی هستند. در ادامه به معرفی و بررسی برخی از این گریدها که همگی در استیل‌های سری 300 و 400 هستند می‌پردازیم.
استیل گرید 304:
استیل 304 از گریدهای مقاوم در برابر خوردگی می‌باشد. این گرید در ساختار خود حاوی 8 تا 10% نیکل و 18 تا 20% کروم می‌باشد. استیل 304 یا استیل نگیر با نام 8-18 نیز معروف است. محتوای بالای کروم این آلیاژ سب بهبود قابلیت خوردگی آن شده است. این استیل در صنایع غذایی به عنوان متریالی مقرون به صرفه شناخته می‌شود. قیمت این گرید نسبت به خصوصیات فنی مناسب آن بهینه است. به همین دلیل نیز استفاده از آن بسیار رایج است و می‌توان گفت که پُرکاربرد ترین گرید استیل در جهان است. استیل 304 قابلیت شکل پذیری، ماشین‌کاری و پرداخت دارد و می‌توان به انواع روشهای مرسوم آن را جوشکاری کرد.
برای آشنایی بیشتر با استنلس استیل 304، این مقاله را مشاهده نمایید.
استیل گرید 316:
استیل 316 را می‌توان به عنوان یکی از مقاوم‌ترین گریدهای استیل در برابر خوردگی دانست. به همین دلیل این استیل در صنایع غذایی کاربردهای فراوانی دارد. استیل 316 حاوی 16 تا 18% کروم، 10 تا 14 نیکل و 2 تا 3% مولیبدن می‌باشد. همانطور که گفته شد عنصر مولیبدن سبب بهبود مقاومت در برابر ترک خوردگی تنشی و خوردگی حفره‌ای ناشی از محیط کلریدی و اسیدی می‌شود. از این رو می‌توان از این گرید از استیل در کاربری‌های تحت تنش نیز استفاده کرد. از استیل 316 می‌توان در کاربری‌هایی در تماس با مواد کلریدی و نمک‌های خورنده استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: کاربردهای ورق استیل 316 چیست؟
استیل گرید 430:
استیل 430 نسبت به گرید 316، میزان مشابهی از کروم دارد. اما به دلیل محتوای نیکل کمتر، قیمتی بسیار پایین‌تر داشته و به یک استیل در صنایع غذایی با قیمت اقتصادی و مقرون به صرفه تبدیل شده است. استیل 430 در برابر اسیدهای آلی و نیتریک اسید بسیار مقاوم است. به همین دلیل در کاربردهایی که به مدت طولانی با اسیدهای خفیف در تماس هستند، می‌توان استیل 430 را استفاده کرد. استیل 430 در برابر اکسیداسون، گوگرد و ترک ناشی از خوردگی نیز مقاوم است.
استفاده از استیل در لوازم آشپزی بسیار رایج است
کاربرد استیل در صنایع غذایی
بسته به استفاده از گریدهای مختلف، کاربرد استیل در صنایع غذایی نیز متفاوت است. در ادامه به برخی از موارد کاربرد استیل در صنایع غذایی و آشپزخانه صنعتی و خانگی اشاره خواهیم داشت:
تجهیزات صنایع لبنی و شیر
تجهیزات قنادی و شیرینی‌پزی و بستنی سازی
خطوط و تجهیزات تولید انواع نوشیدنی‌ها
تجهیزات و لوازم پخت و انواع فرها
دستگاه‌های تقطیر و تخمیر مواد
تجهیزات شستشوی مواد لولیه، سورتینگ و پوست‌کن‌ها
نوار نقاله‌ها و خطوط انتقال مواد غذایی
شبکه لوله خطوط فراوری مواد غذایی
مخلوط کن و میکسر
تیغه‌های برش و خردکن‌ها
ساخت قابلمه‌های استیل و ظروف پخت
مخازن نگهداری و فراوری مواد غذایی
سیلوهای آرد و تجهیزات خطوط تولید آرد و نان
سخن آخر
استفاده از استیل در صنایع غذایی را می‌توان از کاربردهای مهم استیل دانست. چرا که برای استفاده از استیل در صنایع غذایی، نیاز است تا استانداردهای بهداشتی به طور کامل اجرا شوند. گریدهایی از استیل هستند که ویژگی‌های مناسبی برای استفاده در این صنعت را دارند و به فودگرید معروف می‌باشند. گریدهایی مانند 316، 304 و 430 از پرکاربردترین گریدهای استیل در صنایع غذایی هستند.
