مقالات
مقاطع استیل با گواهی دوگانه (Dual Certfied) چیست؟
مرداد
هنگام مقایسه ترکیب آلیاژی یک گرید استیل با استاندارد مرجع، امکان دارد همزمان ترکیب مورد نظر دو استاندارد را پوشش داده باشد و به اصطلاح انطباق دوگانه با گریدهای مرجع داشته باشد. به این نوع گواهی‌ها استیل دوال سرتیفیکیت (گواهی دوگانه) می‌گویند. در این مطلب قصد داریم تا درباره برخی از گریدهای استیل دوال سرتیفیکیت و دلیل اینکه چطور در هر دو دسته جای دارند، بیشتر صحبت کنیم.
استنلس استیل دوال سرتیفیکیت چیست؟
حتما تا کنون نام ورق استیل 316L یا 304 ال را شنیده‌اید. حرف L در نام این گریدها، نشان‌دهنده محتوای کمتر کربن در ساختار شیمیایی آن‌هاست. با مشاهده ترکیب شیمیایی این دو آلیاژ و گریدهای اصلی آن‌ها، متوجه خواهید شد که تنها تفاوت با گرید اصلی در میزان کربن است و سایر عناصر آلیاژی به میزان یکسان در آن‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.
اهمیت میزان کربن، علاوه بر تأثیر روی خواص مکانیکی مثل استحکام، به عملیات جوشکاری نیز مربوط می‌شود. در صنایعی که لازم است روی مقاطع استنلس استیل عملیات جوشکاری صورت گیرد میزان کربن کمتر نتیجه مطلوب‌تری را به همراه دارد. چرا که میزان رسوب کاربیدی کمتر بوده و احتمال تضعیف مقاومت به خوردگی در نواحی جوشکاری نیز کمتر می‌شود. بنابراین در مواردی که بنا باشد عملیات جوشکاری صورت پذیرد بر کم کربن بودن آلیاژ استیل تأکید می‌شود و بعنوان مثال به طور مشخص آلیاژهای 304L یا 316L انتخاب می‌گردد.
اما سردرگمی و تردید برای خریداران و حتی فروشندگان مقاطع استیل زمانی رخ می‌دهد که برخی از مقاطع دارای سرتیفیکیت دوگانه (Dual Certified) هستند. یعنی روی مقطع یا در سرتیفیکیت آن هر دو حالت آلیاژ درج شده است. به عنوان مثال: 304L/304 یا 316/316L.
علت دوال سرتیفیکیت بودن مقاطع چیست؟
اینکه چگونه یک مقطع استیل می‌تواند خواص دو نوع آلیاژ را همزمان داشته باشد از تعاریف معیارهای پذیرش در استانداردهای این آلیاژها ناشی می‌شود. آلیاژهای استنلس استیل نظیر 304 یا 316، خود بر اساس میزان کربن به انواع L، H و عادی تقسیم می‌شوند. در نمودار زیر میزان کربن در آلیاژ 304 برای انواع آن را مشاهده می‌فرمایید:
بیشتر بخوانید: تفاوت استیل 304 و 201
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید ، میزان کربن 304 ، حداکثر 0.08% است و این در حالی است که طبق استاندارد، میزان کربن برای 304L حداکثر 0.03% می‌باشد. بنابراین بین این آلیاژ ناحیه مشترکی وجود دارد که موجب انطباق با هردو استاندارد می‌شود. یعنی اگر میزان کربن ۳۰۴ بین ۰ تا 0.03% باشد، آلیاژ مورد نظر همزمان با مشخصات 304 و 304L انطباق دارد. همین موضوع در مورد گرید 316 یا برخی آلیاژهای دیگر استنلس استیل نیز صدق می‌کند.
جهت خرید ورق استیل در آلیاژها و ضخامت‌های متنوع با کارشناسان ما در مجموعه استیل رخ در ارتباط باشید.
چه زمانی مواد دوال سرتیفیکیت نیستند؟
همانطور که گفتیم، برای اینکه ماده بتواند مورد تایید دو سرتیفیکیت باشد، باید ویژگی‌ها و خواص هر دو استاندارد را همزمان دارا باشد. این ویژگی‌ها از ترکیب شیمیایی گرفته تا خواص مکانیکی، همگی باید الزامات ذکر شده در استاندارد را داشته باشد. از این رو چنانچه تنها یکی از ویژگی‌های ویژگی‌های گرید مورد نظر را نداشته باشد، نمی‌تواند در آن دسته جای گیرد.
پیشنهاد می‌کنیم مطلب فولاد کم کربن یا فولاد نرم چیست؟ را از ما بخوانید.
جدول مقایسه گریدهای استیل 304 و 304L
| گرید | کربن | سیلیسیم | منگنز | کروم | نیکل | مولیبدن | گوگرد | فسفر |
| 304 | حداکثر 0.08 | حداکثر 0.75 | حداکثر 2 | 18-20 | 8-10.5 | – | حداکثر 0.03 | حداکثر 0.045 |
| 304L | حداکثر 0.03 | حداکثر 0.75 | حداکثر 2 | 18-20 | 8-12 | – | حداکثر 0.03 | حداکثر 0.045 |
همانطور که در جدول بالا مشاهده می‌نمایید، دو گرید استیل 304 و 304L تنها در میزان عناصر آلیاژی کربن و نیکل با یکدیگر تفاوت دارند. حال اگر یک ماده بتواند در بازه هر دو استاندارد قرار گیرد، به عنوان فولاد ضد زنگ با گواهی دوگانه یا استیل دوال سرتیفیکیت تلقی می‌شود.
تغییر میزان کربن در ساختار استیل، می‌تواند بر استحکام، سختی و شکل‌پذیری تاثیرگذار باشد که این موارد درباره ورق استیل 304 نیز صدق می‌کنند. برای مقایسه، خواص مکانیکی دو گرید استیل 304 و 304L را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
جدول خواص مکانیکی گریدهای 304 و 304L
| گرید | استحکام نهایی(Mpa) | تنش تسلیم (Mpa) | ازدیاد طول(%) |
| 304 | 515 | 205 | 35 تا 45 |
| 304L | 485 | 170 | 35 تا 45 |
نمونه های رایج گریدهای استیل دوال سرتیفیکیت
در زیر به عنوان نمونه، گرید‌هایی از استیل دوال سرتیفیکیت رایج در بازار مقاطع استنلس استیل آورده شده است:
1.4301 و 1.4306
316 و 316L
S31803 و S32205
ASTM A249 و ASTM A269
ASTM A213 و ASTM A269
سخن آخر
همانطور که در این مقاله شرح داده شد، استیل دوال سرتیفیکیت در مواردی که یک گرید دارای مشخصه‌هایی باشد که همزمان الزامات دو استاندارد را پوشش دهد، مطرح می‌شود. پرکاربردترین مورد از استیل‌های دوال سرتیفیکیت در گریدهای استیل 304 و 316 می‌باشد که همزمان نوع عادی و نوع کم کربن (L) را شامل می‌شوند. در صنایع مختلفی که در استفاده از مقاطع استیل، عملیات جوشکاری صورت می‌گیرد، کم کربن بودن آلیاژ اهمیت زیادی دارد.
بنابراین در چنین مواقعی از بابت کم کربن بودن و عملکرد قطعه در جوشکاری جای نگرانی نیست. استیل‌های دوال سرتیفیکیت، ابزاری قدرتمند برای مهندسان و صنایع مختلف هستند که با انتخاب صحیح این نوع ازاستیل‌ها، می‌توان به محصولاتی با کیفیت و عملکرد بهتر نیز دست یافت. استیل رخ با برخورداری از کارشناسان متخصص در حوزه استیل و نیازهای صنایع مختلف، آمادگی دارد تا مشاوره تخصصی لازم را جهت تأمین استنلس استیل به صنعتگران ارائه نماید.
